Nijmegen in de vuurlinie (1944-’45)
Op zondag 17 september 1944 begint operatie Market Garden. Geallieerden landen in de omgeving van Nijmegen, onder andere bij Grave en Groesbeek. Zij willen de bruggen over de Maas en de Waal veroveren op de Duitsers. Het uiteindelijke doel van de operatie is het oversteken van de Rijn. Veel Nijmegenaren hebben uitgezien naar de komst van deze bevrijders. De stad komt in de vuurlinie te liggen. Gevechten tussen geallieerde troepen en het Duitse leger zorgen voor gevaarlijke situaties op straat en huizen worden in brand gestoken. Ook het stadhuis gaat in vlammen op.
We kennen de maanden sinds september 1944 als de frontstadperiode of de granatentijd. Nijmegenaren komen voor de zoveelste beproevingen te staan. Ontelbare bommen en granaten eisen hun bloedige tol. Bijna dagelijks vallen er doden en gewonden. Er worden lijsten aangelegd waarop de plaatsen staan waar de lichamen van gesneuvelden opgehaald kunnen worden.
Aan de hand van foto’s zien we het zojuist bevrijde Nijmegen. We staan in de Molenstraat op exact dezelfde plaats waar onze bevrijders op de gevoelige plaat zijn vastgelegd. Op de Mariënburg lokaliseren we de plek waar een munitiewagen getroffen werd door een granaat.
Ook bezoeken we ondermeer de plaats aan de Tweede Walstraat waar maandenlang een ondergronds noodhospitaal gelegen heeft. Dat ‘ziekenhuis’ bood plaats aan ongeveer 70 patiënten. Het zal blijken dat de sfeer tussen de mensen goed was, ondanks de ellende.
De rondleiding is een reis terug in de tijd naar een periode die veel oudere Nijmegenaren niet zijn vergeten.
Duur wandeling: ruim een uur
Reserveren: kan hier
Alle stadswandelingen zijn tot stand gekomen door middel van:
- uitgebreid historisch onderzoek in diverse archieven
- literatuurstudie
- interviews
Literatuursuggesties:
- J. Driever, Voorbij maar niet vergeten. Herinneringen van Nijmegenaren aan de Tweede Wereldoorlog (Nijmegen 1984)
- Joh. H. Eilander, Met de dood in de schoen… 64 ooggetuigenverhalen brieven en dagboekfragmenten van Nijmeegse burgers in de mangel van Market Garden (Nijmegen 1984)
- J. Rosendaal, De bevrijding in beeld. Van Neerpelt tot Wesel, 1944-1945 (Nijmegen 2014)
- J. Rosendaal, Nijmegen ’44. Verwoesting, verdriet en verwerking (Nijmegen 2009)
Internet: