Het verzet in Nijmegen tijdens de Tweede Wereldoorlog
Lange tijd was er weinig aandacht voor de rol van het verzet in Nijmegen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wel ging er aandacht uit naar Jan van Hoof, de vermeende ‘redder van de Waalbrug’. Van Hoof, lid van de Geheime Dienst Nederland, heeft geruime tijd symbool gestaan voor het verzet in de Waalstad.
Actueel archief- en literatuuronderzoek laat ons kennis maken met verschillende gezichten van het verzet in de stad. We richten ons vooral op Nijmegenaren die actief in opstand kwamen tegen de bezetter. Zo leren we Toon Fredericks, een jonge student aan de Katholieke Universiteit, kennen. Hij valt uiteindelijk in handen van de Duitsers en wordt ter dood veroordeeld. Hij spreekt tot ons in een bijzondere afscheidsbrief.
Piet Bakker wordt in december 1943 gearresteerd. Hij werd er van verdacht betrokken te zijn bij de ‘illegaliteit’ en het verspreiden van krantjes. We staan stil bij zijn verblijf op het politiebureau aan de Ridderstraat in Nijmegen.
Tijdens de rondleiding bespreken we de hoofdlijnen van de ontwikkeling van het Nijmeegse verzet. Welke groepen hebben een rol gespeeld tijdens de oorlogsjaren?
Klopt het dat het verzet in Nijmegen pas intensiveerde nadat de meeste Joodse Nijmegenaren al waren afgevoerd?
Foto’s van toen worden getoond. Niet eerder gepubliceerd kaartmateriaal van het verzet, vergaard tijdens het historisch onderzoek door historici van Stadswandeling Nijmegen, maakt duidelijk waar in de stad en omgeving Duitse instanties en legeronderdelen gehuisvest waren.
Deze rondleiding vertelt het verhaal van een aantal moedige Nijmegenaren die zich niet neerlegden bij ‘de nieuwe situatie’ en kozen voor het leveren van strijd tegen de bezetter. Zij legden hun leven in de waagschaal en dikwijls vielen zij voor hun vaderland.
Duur rondleiding: ruim een uur
Reserveren: kan hier
Alle stadswandelingen zijn tot stand gekomen door middel van:
- uitgebreid historisch onderzoek in diverse archieven
- literatuurstudie
- interviews
Literatuursuggesties:
- J. Brauer, ‘Over de grens. Verzet en verraad in de grensregio Nijmegen-Kleef 1930-1940; twee casestudies’ in: Jaarboek Numaga 61 (2014)
- J. Rosendaal, Nijmegen ’44. Verwoesting, verdriet en verwerking (Nijmegen 2009)
- J. Rosendaal, ‘Theo Dobbe en de Nijmeegse knokploeg: gewapend verzet in de Tweede Wereldoorlog’, in: Jaarboek Numaga 55 (2008)
- L. Savenije, ‘In dienst van de nieuwe orde? De Nijmeegse gemeentepolitie onder hoofdcommissaris A.J.M. van Dijk (1941-1943)’ in: Jaarboek Numaga 59 (2012)
Internet: