Het bombardement – 22 februari 1944
Dinsdag 22 februari 1944, een paar minuten voor half twee ’s middags, voltrekt zich de grootste ramp uit de Nijmeegse geschiedenis. Amerikaanse vliegtuigen bombarderen de stad.
Bommen ontploffen als eerste in het hart van de stad. Veel mensen zijn volkomen verrast aangezien het sein veilig een kwartier eerder geklonken had.
De brandweer ziet de ernst van de situatie in. De brandbestrijders schrijven in een rapport dat er om 13.30 uur sprake is van ‘ZEER GROTE BRAND’. De hulpverleners komen handen en voeten te kort. Toch weet opperwachtmeester Peters uit de getroffen Montessorischool aan de Burchtstraat nog twee jongens te redden. Peters is niet de enige die zijn handen uit de mouwen steekt…
In de uren en dagen nadat de piloten hun dodelijke last gedropt hebben, probeert men de situatie weer meester te worden. Er wordt bijvoorbeeld een post ingericht op de Wedren (in de toenmalige meisjes-HBS). Daar kunnen getroffenen zich melden. Op vier locaties in de Nijmeegse binnenstad worden maaltijden verstrekt aan diegenen die huis en haard verloren hebben.
Uiteindelijk wordt de pijnlijke balans opgemaakt: bijna 800 doden en een gigantisch aantal gewonden. Veel oudere Nijmegenaren dragen persoonlijke herinneringen met zich mee aan deze periode.
Stadswandeling Nijmegen biedt vanaf 2009 deze bijzondere rondleiding aan. Een ingetogen wandeling bespreekt de gebeurtenissen tijdens en na het bombardement. Herinneringen van Nijmegenaren staan centraal. Aan de hand van ervaringen van getuigen, gereproduceerd archiefmateriaal en foto’s wordt het verdriet van de stad besproken. De gebeurtenissen worden door de historici van Stadswandeling Nijmegen zorgvuldig in de tijd geplaatst, waarbij als vanzelfsprekend de actuele wetenschappelijke inzichten ten aanzien van het historisch onderzoek leidend zijn. We lopen door de binnenstad die sinds die zwarte dag in februari 1944 ongewild een ‘plaats van herinnering’ is geworden. Niet alleen is het centrum voorgoed veranderd, de sporen van het verleden worden ook door de stedelingen met zich meegedragen.
Duur rondleiding: ruim een uur
Reserveren: kan hier
Alle stadswandelingen zijn tot stand gekomen door middel van:
- uitgebreid historisch onderzoek in diverse archieven
- literatuurstudie
- interviews
Literatuursuggesties:
- B. Janssen, De pijn die blijft. Ooggetuigenverslagen van het bombardement van Nijmegen 22 februari 1944 (Amsterdam 2005)
- J. Driever, Voorbij maar niet vergeten. Herinneringen van Nijmegenaren aan de Tweede Wereldoorlog (Nijmegen 1984)
- J. Rosendaal, Nijmegen ’44. Verwoesting, verdriet en verwerking (Nijmegen 2009)
Internet: